Online Terapi Nedir?
Online psikoterapinin kullanımı aslında çok yeni olmamakla beraber tarihçesine baktığımızda ise daha 1900’lü yılların başında terapist ve hastanın geleneksel yöntemler ve uygulamalar dahilinde yüz yüze aynı ortamda bulunulmaması ve iletişimi sağlayan başka metotları kullanarak uzaktan iletişim kurulmasıyla bakacak olursak Sigmund Freud’un çalışmalarında mektuplaşarak hem hastaları ile yazışma hem de kendi analizi olarak da kimi kuramcılar tarafından değerlendirilen Dr. Fliess ile olan mektuplaşmaları bu anlamdaki tarihsel süreçteki psikolojik yardımların ilk örnekleri olarak değerlendirilebilir. Daha sonra telefonun yaygınlaştığı dönemlerde 1968’de Massachusetts Hastanesi’nde telefon aracılığıyla psikiyatrik hizmetler hasta ve danışanlara sunulmaya başlamıştır. Bilgisayar kullanımının başlamasıyla 1960’ların sonlarında ilk online ELIZA adlı robot terapist hizmete başlamıştır. Kişi odaklı psikolojik yardım becerilerine sahip olan ve yazılımı bu özelliği gözeterek yapılandırılan ELIZA, anlık olarak mesajlara cevap vererek hizmet verebilmektedir.
Online terapinin tarihsel olarak çok farklı adlandırmaları olsa da ilk tanımlamalardan birisini John Grohol, e-terapi terimi ile 1995 yılında belirlenmiştir ve birkaç yıl boyunca zihinsel sağlık ve ilişki konularında ücretsiz pazartesi gecesi sohbetleri yapmıştır. Bununla beraber aslında psikoterapide bilgisayarların kullanımı Ekim 1972 yılında başlamıştır. O yıl Stanford ve UCLA' daki bilgisayarlar arasında bir psikoterapi oturumu gerçekleştirilmiştir. 1986 yılında ise Cornell Üniversitesi'nde öğrenciler için web tabanlı ruh sağlığı tavsiyesi içerikli bir hizmet başlatılmıştır. Tavsiye ve öneri sitesi olan, “Ask Uncle Ezra” olan ve Türkçeye “Ezra Amca'ya Sor” olarak çevirebileceğimiz site yıllar boyunca danışanlarına ve öğrencilere hizmet vermiştir.
Yapılan araştırmalara bakıldığında online olarak internet aracılığıyla yapılan psikolojik yardım ve ruh sağlığı hizmetlerinin ilk olarak 1995 yılında ortaya çıktığı ve yine bu zaman diliminde Amerika Birleşik Devletleri’nde iki adet internet sitesinin ruh sağlığı alanı ile ilgili uygulamaları olduğu gözlenmektedir. 1995 yılı ortalarında ise akıl sağlığı tavsiyeleri için ücret talep edildi. Bir klinik psikolog olan Holmes, bir ücret karşılığında e-posta yoluyla terapi önermiştir. 1996 yılında Holmes ve Sommers, dünyanın her yerindeki insanlarla ilişkilere yardım eden ücrete dayalı internet sitesi kurmuşlardır.
Online terapinin bir farkı var mıdır?
İnternet ve bilgisayar teknolojileri günümüzün olmazsa olmazları arasındadır. Her bilgiye çabuk ulaşılabildiği gibi her yardım ihtiyacını da yerinde vakit kaybetmeden sağlamaktadır. Bu nedenle, çoğu kişi zihinsel, duygusal, ruhsal ve fiziksel sorunları için online yardım isteyebilir. Online terapinin bu nedenle günümüzde her geçen gün hem kullanım sıklığı hem de psikoterapideki kullanım çeşitliliği artmaktadır. Online psikoterapinin faydalı olduğunu düşünen ve savunan çalışmacılar psikolojik sorunların terapisinde ve danışmanlığında online terapilerin birçok psikolojik sorunda faydalı olduğunu ifade etmektedirler.
Benzer şekilde bazı danışanların yüz yüze danışma yerine terapötik ilişkinin internet tabanlı olarak da deneyimlenebildiği online terapiyi tercih ettiği de görülmektedir. Online terapi görüşmelerinde birçok danışanın çevrimiçi terapiden fayda gördüğü tespit edilmiştir. Yapılan klinik çalışmalar, danışan ve terapi alanların online süreçten yararlandığını ortaya koymuştur. Örneğin, travma sonrası stres bozukluğu, depresif bozukluklar, anksiyete bozuklukları ve yeme bozukluklarından sıkıntı çeken kişilerin klinik çalışmalarda online psikoterapilerden fayda gördüğü sonuçları çıkarılmıştır.
Yapılan bir diğer çalışmada danışanların online iletişimin mahremiyetini beğendikleri saptanmış ve yüz yüze görüşmedeki memnuniyet puanlarının online görüşmeye göre bir farkı olmadığı gözlemlenmiştir. Online tedavi ve psikoterapi uluslararası olarak birçok ruh sağlığı mesleğinin ulusal etik kodlarında uygulama yöntemi olarak kabul edilmiştir. Günümüzde ülkemizde de online terapinin giderek artması hem zaman kullanımı açısından hem daha kolay ulaşılabilir olması hem de güven zemininin oluştuğunun bir sonucudur. Yapılan çoğu araştırma sonucunda da yüz yüze veya online terapi arasında kişilerin fayda görmesi açısından bir fark bulunmamaktadır.
